İdari işlemler; içeriğine, hukuki sonuçlarına ve diğer özelliklerine göre türlere ayrılmıştır;
- Tek taraflı ve İki Taraflı işlemler
- Tek taraflı işlemler: İdarenin kamu gücüne dayanarak tek taraflı iradesiyle tesis ettiği işlemlerdir. Örneğin; atama, yönetmelik çıkarma, ruhsat verme, kamulaştırma, disiplin cezası gibi.
- İki taraflı işlemler: İdare ve üçüncü kişi arasında karşılıklı irade beyanıyla oluşturulan işlemlerdir. İdari sözleşmeler buna örnektir.
- Düzenleyici, Bireysel ve Genel Kararlar
- Düzenleyici İşlemler: Genel ve soyut hukuk kuralı olan işlemlerdir. Örneğin; yönetmelik, tüzük, genelge, genel emir gibi.
- Bireysel İşlemler: Belli kişi veya kişi gruplarına yönelik olarak genel ve soyut hukuk kuralının uygulanması niteliğindeki işlemlerdir. Örneğin; atama, idari para cezaları, vergi cezası, izin verme gibi.
- Genel Kararlar: Bir grup kişiyi veya durumu ilgilendiren işlemlerdir. Etkisi geçici olup, uygulanmakla tükenir. Düzenleyici işlemler gibi genele hitap etmesine rağmen süreli olması ve uygulanmakla tükenmesi yönünden farklılıkları bulunmaktadır. Örneğin; sit alanı ilan etme, askeri yasak bölge ilan etme gibi.
- Şart İşlem ve Sübjektif İşlem
- Şart İşlemler: Bir kişiyi, nesneyi önceden hukuk kuralları ile çerçevesi belirlenmiş olan bir hukuki duruma sokan işlemlere denir. Örneğin; kamu malı statüsüne sokan tahsis kararı, ruhsat kararları, mezuniyet kararları.
- Sübjektif İşlem: Belli bir kişi ya da nesneyle alakalı olarak düzenlenen işlemler olarak tanımlanabilir. Örneğin; sınavlarda not vermek, idari para cezası vermek gibi.
- Basit İşlem, Kolektif İşlem, Karma İşlem
- Basit İşlemler: Tek bir kamu görevlisinin irade beyanıyla meydana getirilmektedir. Örneğin; amirin memuruna uyarma cezası, sınav notu verilmesi gibi.
- Kolektif İşlemler: Birden fazla iradenin hukuki sonucun doğmasına yönelik bir amaç için toplanması ve birleşmesi sonucu ortaya çıkan işlemdir. Örneğin; kurul kararları, meclis kararları gibi.
- Karma İşlem: Birden fazla iradenin belirli bir sırayı takip ederek ortaya hukuki bir sonuç çıkardığı işlemdir. Örneğin; Mahalle kurulması için belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüşü üzerine vali onayı aranması gibi.
- Yapıcı İşlem, Belirleyici İşlem
- Yapıcı İşlemler: Kişilerin hukuki statülerinde değişiklik yaratan işlemlerdir. Örneğin; Memuriyetten çıkarma gibi.
- Belirleyici İşlem: Yalnızca mevcut bir durumun tespitinden ibaret işlemlerdir. Örneğin; mezun olan öğrenciye diploma verilmesi gibi.
- Yararlanıcı İşlem, Yükümlendirici İşlem
- Yararlanıcı İşlem: İdarenin bir işlemle ilgili kesime yarar sağlaması hususunu içeren idari işlemdir. Örneğin; idarenin burs, karşılıksız yardım sağlaması gibi.
- Yükümlendirici İşlem: İlgilisine bir yükümlülük yükleyen işlemdir. Örneğin; askerlik.
